کاردرمانی ام اس
کاردرمانی ام اس هم مانند همه روش‌های دیگر راهی قطعی برای درمان یا کنترل کامل این اختلال در اختیار ندارد. اما می‌تواند روند آن را کُند کند یا از بدتر شدن علائم جلوگیری کند. کاردرمانی ام اس روشی مبتنی در درمان علائم است. در نتیجه تک تک علائم فرد را بررسی کرده و تلاش می‌کند که برای هر کدام از آن‌ها درمانی اختصاصی ایجاد کند. کاردرمانی برای افراد مبتلا به MS بر کمک به آن‌ها در انجام فعالیت‌های روزمره زندگی مانند تا کردن لباس، رانندگی به محل کار و راه رفتن تمرکز دارد.
اهداف کاردرمانی در ام اس
کاردرمانی رشته‌ای کل‌نگر است و می‌تواند در مدیریت طیف وسیعی از علائم جسمی، ذهنی یا احساسی به افراد کمک کند. کاردرمانگران همچنین می‌توانند به رفع نیازهای دیگر مانند مناسب سازی خانه و محل کار، آموزش استفاده از تجهیزات کمکی، آموزش رویکردهای جبران و غیره به افراد ام اسی کمک کند. مهم‌ترین اهداف کاردرمانی ام اس شامل موارد زیر است:
مدیریت انرژی و خستگی
خستگی در ام اس، پدیده ای شایع و ناتوان کننده است که می‌تواند بر توانایی‌های ذهنی و جسمی فرد اثر بگذارد. یک کاردرمانگر مجرب با ارزیابی دقیق الگوهای خستگی در بیماران، به آن‌ها در درک علل و نشانه‌های هشداردهنده آن یاری می‌رساند. این درک عمیق بستر را برای تحلیل فعالیت‌های روزمره بیمار فراهم می‌سازد. در نهایت کاردرمانگر با باز طراحی ارگونومیک فعالیت‌ها و تعیین دوره‌های استراحت بهینه، به بیماران مبتلا به ام اس کمک می‌کند تا با مدیریت موثر خستگی سطح انرژی خود را به حداکثر رسانده و در نتیجه استقلال بیشتری را در انجام امور روزمره تجربه نمایند. برای نمونه به یک خانم خانه‌دار توصیه می‌شود که فعالیت‌های خود را در طول روز پخش کند. برای مثال نیازی نیست که کل خانه را در یک نوبت جارو بکشد، بلکه می‌تواند این کار را در سه نوبت با فاصله‌های زمانی مناسب انجام دهد.
کنترل لرزش
لرزش (Tremor) به عنوان یکی از عوارضات ام اس، می‌تواند انجام فعالیت‌های روزمره مانند غذا خوردن، نوشیدن مایعات و رانندگی را برای فرد دشوار سازد. در این میان، کاردرمانی به عنوان یاری رسان بیماران مبتلا به ام اس، نقشی اساسی در کنترل لرزش و بهبود عملکرد حرکتی ایفا می‌کند. یک کاردرمانگر مجرب با ارزیابی دقیق لرزش در بیمار، شدت و نوع آن را مشخص می‌کند. در ادامه با ارائه راهکارهای درمانی متناسب با شرایط بیمار به وی در غلبه بر این اختلال یاری می‌رساند. این راهکارها ممکن است شامل تمرینات تقویتی عضلات، آموزش تکنیک‌های کنترل لرزش و استفاده از ابزارهای کمکی باشد. ایجاد تغییرات در محیط نیز از جمله اقدامات موثر در راستای کنترل لرزش در بیماران مبتلا به ام اس به شمار می‌رود. به عنوان مثال استفاده از لیوان و قاشق ضد لرزش می‌تواند به سهولت غذا خوردن و نوشیدن مایعات کمک نماید.
بهبود قدرت عضلات
یکی از اهداف بنیادین کاردرمانی در MS، بهبود قدرت عضلات و جلوگیری از آتروفی عضلانی است است. آتروفی به معنی تحلیل رفتن بافت عضلات بوده و می‌تواند منجر به کاهش قدرت و حجم آن‌ها شود. در نتیجه کاهش قدرت عضلانی، مشکلات زیادی برای فرد به وجود خواهد آمد. برای نمونه ممکن است فرد در زمان راه رفتن کنترل خود را از دست داده و به زمین بخورد. از طرفی دیگر کاهش قدرت عضلات می‌تواند انجام بسیاری از فعالیت‌ها مانند آشپزی کردن یا جابجا کردن یک صندلی را برای فرد سخت کند. از این رو کاردرمانی با بهبود قدرت عضلات به افراد کمک می‌کند که کنترل بیشتری بر حرکات خود داشته باشند و بتوانند کارهای روزمره زندگی خود را انجام دهند.
درمان اسپاسم عضلانی و مدیریت درد
علاوه بر ضعف عضلانی، ام اس اسپاسم و درد را به همراه خواهد داشت. هر کدام از این مشکلات به تنهایی می‌توانند وضعیت زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهند. برای نمونه اسپاسم باعث می‌شود که فرد نتواند دست خود را به صورت کامل خم کرده و ریش خود را بزند. درد هم محدودیت‌‌های حرکتی زیادی را به همراه خواهد داشت. برای نمونه کسی که درد دارد نمی‌تواند زیاد سر پا بایستد و آشپزی کند. به همین دلیل کاردرمانی تلاش می‌کند که اسپاسم و درد را در افراد مبتلا به ام اس مدیریت کند تا افراد بتوانند فعالیت‌های روزمره خود را به درستی انجام دهند.
بهبود اختلالات شناختی
بیماری ام اس (MS) می‌تواند با تحت تاثیر قرار دادن بخش‌های مختلف مغز، منجر به بروز طیف وسیعی از اختلالات شناختی در فرد گردد. این اختلالات شامل مشکلات توجه و تمرکز، ضعف حافظه، نقص تفکر انتزاعی، دشواری در حل مسئله، ناتوانی در تصمیم گیری و قضاوت هستند. یکی از اهداف کاردرمانی ام اس که کمتر مورد توجه قرار گرفته است، بهبود اختلالات شناختی در این افراد است. کاردرمانگران با ارزیابی دقیق عملکرد شناختی بیمار نوع و شدت این اختلالات را شناسایی خواهند کرد. کاردرمانگران به کمک تمریناتی مانند: بازی‌های فکری، حل معما، انجام محاسبات ذهنی و مرور مطالب آموزشی تلاش می‌کنند بخشی از این اختلالات را تحت پوشش قرار دهند.
اختلالات حس لامسه
بیماری ام اس (MS) می‌تواند طیف وسیعی از اختلالات حسی را در فرد ایجاد نماید. این اختلالات شامل بی حسی، گزگز، سوزن سوزن شدن و احساس درد می‌شوند. یکی از اهداف کاردرمانی ام اس رفع مشکلات حس لامسه در این افراد است. اختلالات حس لامسه می‌توانند بر کیفیت زندگی بیماران مبتلا به ام اس تاثیر گذاشته و انجام فعالیت‌های روزمره را با دشواری مواجه سازند. به عنوان مثال، فرد ممکن است به دلیل کاهش حس لامسه در دست در گرفتن اشیاء دچار مشکل شود.
یک کاردرمانگر متخصص با ارزیابی دقیق حس لامسه در اندام‌های مختلف بیمار به ماهیت و شدت این اختلال پی می‌برد. در ادامه وی با بهره مندی از روش‌های درمانی نوین همچون تحریک حسی به بازآموزی سیستم عصبی برای دریافت و پردازش صحیح پیام‌های حسی لامسه می‌پردازد.
بازگشت به کار
یکی دیگر از مشکلات افراد مبتلا به ام اس این است که نمی‌توانند شغل خود را مانند سابق ادامه دهند. چرا که با وجود مشکلات حرکتی امکان جابجایی به محل کار و همچنین انجام وظایف کاری تا حد زیادی از بین خواهد رفت. از طرفی دیگر احساس خستگی این افراد می‌تواند کارفرما را از ادامه همکاری با آن‌ها منصرف کند. این امر می‌تواند منجر به از دست دادن شغل، کاهش استقلال مالی و افت کیفیت زندگی فرد مبتلا به ام اس شود.
کاردرمانی یکی از شاخه های توانبخشی است که بر روی ابعاد جسمی و روانی افراد کار می کند. این درمان در واقع حوزه ای میان رشته ای است که از علوم مختلف نظیر روانشناسی، فیزیولوژیک و آناتومی برای بهبود عملکرد بیماران بهره می برد. یکی از هدف های اصلی کاردرمانی به استقلال رساندن مراجع است. به طوری که پس از پایان جلسات بتواند به تنهایی کارهای مربوط به خود را انجام دهد.
مرکز جامع توانبخشی سرو در زمینه کاردرمانی بزرگسالان در زمینه پارکینسون / ام اس کاردرمانی کودکان اوتیسم، بیش فعالی، سندروم داون، کودکان کم توان ذهنی، اختلالات حسی، اختلالات یادگیری ، لکنت زبان فعالیت می نماید. جهت تماس با کلینک جامع توانبخشی سرو باشماره تلفن های 3734-8809-021 و 09355505670 تماس حاصل فرمایید.